Dijital İçerik Üreticisi Adem Ulusoy, 1683 yılında Hanilioğlu Mahmut Çelebi ve kız kardeşi Atike Hatun tarafından yapılan tarihi Sülüklü Hanı, 1572-1575 yılları arasında dönemin Diyarbakır Valisi Vezirzade Hasan Paşa tarafından yapımına başlanıp Osman Paşa döneminde tamamlanan Hasan Paşa Hanı ve 1527 yılında dönemin Diyarbakır Valisi Hüsrev Paşa tarafından inşa edilen Deliller Hanı’nı yapay zeka teknolojisinden yararlanarak kendi dönemlerindeki yaşam ve ticaret faaliyetlerini canlandırdı.
FPV dron ile çekilen hanların görüntüleri ve yapay zeka ile hazırlanan asırlık tarihi yapılarda yolculuk yapıldı. Adem Ulusoy, İHA muhabirine, Diyarbakır’ın tarih boyunca önemli bir ticaret merkezi olduğunu ve bu mirasın yeterince görselleştirilmediğini söyledi. Bu noktada yapay zeka teknolojilerini kullanarak asırlık Hasan Paşa Hanı, Sülüklü Han ve Deliller Hanı’nın nasıl bir ticaret merkezi olduğunu anlatmak istediğini belirten Ulusoy, öncelikle yapay zeka ile dönemin ticaret hayatını anlatan metinler oluşturduğunu ifade etti.
DÖNEMİN TİCARET HAYATI CANLANDIRILDI
1500’lü yıllarda bir tüccarın bu hanlarda nasıl alışveriş yaptığını, hangi ürünlerin ticareti yapıldığını, buradaki hareketliliği anlatan detaylı bir senaryo yazdığını aktaran Ulusoy, “Daha sonra, yapay zeka destekli görselleştirme araçlarıyla dönemin atmosferini yansıtan görüntüler oluşturdum. Bunları hareketlendirerek, izleyicilere 500 yıl önceki Diyarbakır’da bir gezintiye çıkma fırsatı sundum” dedi.
DİYARBAKIR, TARİHİ TİCARET MERKEZİ
Diyarbakır’ın tarih boyunca İpekyolu güzergahında önemli bir durak olup hanları ve çarşılarıyla ticaretin kalbinin attığı bir şehir haline geldiğini kaydeden Ulusoy, şöyle konuştu:
“Hasan Paşa Hanı, Sülüklü Han ve Deliller Hanı gibi yapılar sadece konaklama değil, aynı zamanda ticaretin merkeziydi. Bu belgeselde, dönemin esnaf ve tüccarlarını, kervanlarını ve ticaretin nasıl yapıldığını göstererek, bu mirası yeniden hatırlatmak istedim. Bu belgesel benim için bir başlangıç. Gelecekte Diyarbakır’ın diğer tarihi alanlarını da yapay zeka ile canlandırmak istiyorum. Özellikle Sur içindeki yaşamı ve eski pazar kültürünü görselleştirerek, izleyicilere interaktif bir deneyim sunmayı hedefliyorum. Teknoloji ve tarih birleştiğinde, geçmişi çok daha etkileyici bir şekilde anlatabiliyoruz.”
DELİLLER HANI’NIN ÖNEMİ
Bulunulan mekan Deliller Hanı’nın Hüsrev Paşa zamanında yapılmış bir han olduğunu aktaran Ulusoy, “Bu handa dikkat ettiğim, hacca giden kafilelerin burayı uğrak noktası olarak kullanmaları. Deliller diye tabir edilen rehberlerin buraya gelen hacı adaylarına yol göstermesi. Buradaki konaklamaları ve güzergahları gösteriyorlar. Bir tür kılavuzluk yapmaktalar” ifadelerini kullandı.
